Księgarnia Warszawa

Intencją autorów podręcznika jest przekazanie studentom zootechniki encyklopedycznych
wiadomości z różnych dziedzin weterynarii, aby przyszli absolwenci
korzystając z tej wiedzy w powiązaniu z wiedzą z ogólnej higieny zwierząt,
mogli stale w pracy zawodowej przy rozpatrywaniu problemów i zadań hodowlanych uwzględnić w sposób kompleksowy wszystkie warunki, od których zależy zdrowie, produkcja i rozrodczość zwierząt.
Autorzy chcą wyraźnie zaznaczyć, że zarówno wiadomości ogólne z patologii
zwierząt, jaki szczegółowe o chorobach niezakaźnych, zakaźnych i pasożytniczych
nie mają stanowić podstawy do podejmowania przez zootechników prób leczenia,
ale mają skutecznie przyczynić się do zrozumienia przez nich znaczenia zabiegów
weterynaryjnych, w celu zabezpieczenia zdrowia zwierząt, poprzez umiejętną i
właściwą współpracę ze służbą weterynaryjną w organizowaniu i prowadzeniu
perspektywicznej i codziennej działalności mającej nie dopuścić do zachorowania
zwierząt.
Zdobycie przez zootechnika umiejętności rozpoznawania objawów chorobowych
u zwierząt pozwoli na szybkie wezwanie pomocy weterynaryjnej i do czasu
przybycia lekarza weterynarii udzielenie pierwszej pomocy i zastosowanie odpowiedniego
żywienia, właściwej opieki należnej zwierzętom chorym, a przy podejrzeniu
o chorobę zaraźliwą odizolowanie zwierząt chorych, natomiast w przypadku
choroby odzwierzęcej zabezpieczenie ludzi z obsługi przed zakażeniem od zwierząt
chorych. Pomoc lekarza we wcześniejszym stadium choroby, stwarza większe
możliwości pomyślnego wyleczenia.
Złe obchodzenie się ze zwierzętami może być powodem różnych schorzeń i urazów
zwierząt, obniżających ich wydajność, ale również może spowodować uszkodzenie
przez zwierzęta ciała ludzi je obsługujących.
W Polsce postępowanie ze zwierzętami reguluje Ustawa o ochronie zwierząt z
dnia 21 sierpnia 1997 roku, nowelizowana 6 czerwca 2002 r. (wybrane fragmenty
tej Ustawy zamieszczono w załączniku na końcu publikacji)
Stan zdrowotny zwierząt stanowi o ich wydajności, a stałe zapobieganie chorobom
zarówno niezakaźnym jak i zakaźnym jest podstawowym warunkiem uzyskania
wysokiego poziomu produkcji zwierzęcej. Istnieją liczne definicje zdrowia
zwierząt, lecz dla użytkowników zwierząt gospodarskich zdrowie zwierząt to ich
wydajność i regularne wydawanie potomstwa.
Z podręcznika mogą korzystać studenci wydziałów rolniczych, ekonomicznorolniczych,
techniki rolniczej specjalizujący się w produkcji zwierzęcej, nauczyciele szkół rolniczych, pracownicy terenowej służby zootechnicznej, instruktorzy służby rolnej i surowcowej.


zobacz spis treści

SPIS TREŚCI
Rozdział I. Postępowanie ze zwierzęciem ... 9
1. Wiadomości ogólne ... 9
2. Postępowanie z poszczególnymi gatunkami zwierząt ... 10
Konie ... 10
Bydło ... 15
Owce i kozy ... 18
Świnie ... 19
Lisy ... 20

Rozdział II. Higiena osobista obsługi zwierząt ... 21

Rozdział III. Wiadomości o chorobach zwierząt ... 23
1. Pojęcie zdrowia i choroby ... 23
2. Przyczyny chorób ... 24
Czynniki fizyczne ... 24
Czynniki chemiczne ... 25
Czynniki biologiczne ... 26
Wewnętrzne czynniki chorobowe ... 26
3. Zapalenie ... 27
4. Stres jako czynnik usposabiający występowanie chorób ... 31
Pojęcie stresu ... 31
Główne rodzaje stres ... 34
Zapobieganie stanom stresowym u zwierząt ... 38
5. Badanie zwierzęcia podejrzanego o chorobę ... 39
Ogólne objawy chorób zwierząt ... 39
Plan badania zwierzęcia ... 41

Rozdział IV. Choroby niezaraźliwe i urazy ... 43
1. Schorzenia układu pokarmowego ... 43
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej ... 43
Zapalenie gruczołów ślinowych ... 43
Zapalenie gardła i migdałków, angina ... 44
Zadławienia ... 44
Zatkania i zaparcia ... 44
Niedowład przedżołądków ... 45
Wzdęcia ... 45
Przeładowanie żwacza ... 47
Urazowe zapalenie czepca ... 47
Kwasica żwacza ... 47
Zasadowica żwacza ... 48
Morzysko u koni ... 48
2. Schorzenia w następstwie przeziębień ... 49
Zapalenie błony śluzowej nosa ... 49
Zapalenie oskrzeli ... 49
Zapalenie płuc ... 49
3. Schorzenia przemiany materii ... 49
Mięśniochwat u koni ... 49
Ochwat u koni ... 50
Ochwat u bydła ... 51
Acetonemia krów ... 51
Języczka pastwiskowa ... 51
Syndrom nagłej śmierci i wodobrzusza brojlerów kurzych ... 52
4. Choroby z niedoboru składników mineralnych ... 54
Krzywica ... 54
Łomikost ... 55
Lizawość ... 55
5. Choroby z niedoboru witamin ... 56
6. Zatrucia ... 57
7. Urazy ... 62
Stłuczenia ... 62
Rany ... 63
Skręcenie stawu ... 64
Zwichnięcie stawu ... 64
Złamania ... 65
8. Schorzenia kończyn ... 66
Zwichnięcia i złamania ... 66
Schorzenia kończyn u koni ... 67
Schorzenia kończyn u bydła ... 68

Rozdział V. Zaburzenia przedporodowe, pomoc przy porodzie i choroby poporodowe ... 70
1. Ruja i jej zaburzenia ... 70
2. Ciąża i wybrane zagadnienia z patologii ciąży ... 72
3. Przygotowanie do porodu ... 76
4. Poród prawidłowy ... 76
5. Higiena noworodka ... 77
6. Poród nieprawidłowy ... 78
7. Schorzenia okresu poporodowego ... 80
8. Niepłodność zwierząt ... 83

Rozdział VI. Schorzenia gruczołu mlecznego ... 85
1. Schorzenia gruczołu mlecznego u krów ... 85
Stłuczenia wymienia ... 85
Obrzęk wymienia ... 85
Zapalenie wymienia (mastitis) ... 86
Czyraczyca wymienia ... 87
Ropnie wymienia ... 87
Brodawczyca skóry wymienia ... 87
Schorzenia strzyków ... 87
2. Zakaźne zapalenie wymienia u owiec ... 88
3. Zapalenie gruczołu mlecznego u macior ... 88

Rozdział VII. Choroby zakaźne ... 89
1. Wiadomości ogólne ... 89
2. Drogi szerzenia się chorób zakaźnych ... 89
3. Zapobieganie występowaniu chorób zakaźnych ... 90
Szczepienia ochronne ... 90
Bezzakaźny wychów zwierząt ... 91
Odkażanie ... 93
Deratyzacja ... 95
Postępowanie ze zwłokami ... 95
4. Zwalczanie chorób zakaźnych Podstawy prawne zwalczania chorób zakaźnych i postępowanie przy podejrzeniu wystąpienia choroby podlegającej obowiązkowi zwalczania ... 96
5. Choroby wywołane przez bakterie ... 97
Bruceloza ... 97
Gruźlica ... 98
Różyca świń ... 99
Kolibakterioza prosiąt noworodków ... 100
Choroba obrzękowa ... 100
Zakaźne, zanikowe zapalenie nosa u świń ... 101
Tularemia ... 102
Pastereloza ... 102
Wąglik ... 102
Choroby z grupy paratyfusów ... 103
Tężec ... 103
Nosacizna ... 104
Zołzy u koni ... 104
Kulawka źrebiąt ... 104
Dyzenteria jagniąt ... 104
Enterotoksemia jagniąt i owiec ... 105
Listerioza owiec ... 106
Leptospiroza ... 106
Promienica ... 107
Zakaźna zanokcica bydła ... 107
Zakaźna zanokcica owiec ... 108
6. Choroby wywołane przez wirusy ... 109
Wścieklizna ... 109
Pryszczyca ... 109
Ospa ... 111
Niesztowica ... 111
Otręt u koni ... 111
Zapalenie nosa i tchawicy oraz otręt u bydła ... 112
Zaraza piersiowa koni ... 112
Influenza koni ... 113
Zakaźne zapalenie żołądka i jelit świń (TGE) ... 113
Enzootyczne odoskrzelowe zapalenie płuc u świń ... 113
Pomór świń ... 114
Choroba pęcherzykowa świń ... 114
Białaczka bydła ... 115
Choroba Mareka ... 116
Pomór rzekomy ptaków (choroba Newcastle) ... 116
Choroba Gumboro ... 117
7. Choroby wywoływane przez niecałkowicie poznane czynniki infekcyjne ... 118
Wiadomości wprowadzające ... 118
Trzęsawka owiec ... 119
Choroba szalonych krów (gąbczasta encefalopatia - BSE) ... 120

Rozdział VIII. Choroby inwazyjne ... 123
1. Szerzenie siei skutki ekonomiczne inwazji pasożytniczych ... 123
2. Zapobieganie chorobom pasożytniczym i ich zwalczanie ... 124
3. Choroby wywołane przez pasożyty zewnętrzne ... 125
Wszawica ... 125
Wszołowica ... 126
Świerzb ... 127
Liszaj strzygący ... 128
Gzawica bydła ... 129
Estroza owiec ... 130
Wpleszczyca owiec ... 131
Gzawica koni (gastrofiloza) ... 131
4. Choroby wywoływane przez pasożyty wewnętrzne ... 132
Zaraza rzęsistkowa bydła ... 132
Piroplazmoza bydła ... 132
Kokcydioza ... 133
Choroba motylicza ... 133
Tasiemczyce ... 134
Kołowacizna ... 135
Bąblowica ... 136
Glistnica ... 136
Włośnica ... 137

Rozdział IX. Choroby odzwierzęce ... 138
1. Ogólne zasady zapobiegania chorobom odzwierzęcym ... 138
2. Choroby odzwierzęce najczęściej występujące w Polsce ... 138
Bruceloza ... 138
Gruźlica ... 139
Wścieklizna ... 139
Pryszczyca ... 139
Choroba pęcherzykowa ... 140
Niesztowica ... 140
Wąglik ... 140
Paratyfus ... 141
Tężec ... 141
Różyca ... 141
Listerioza ... 142
Leptospiroza ... 142
Tularemia ... 143
Ospa ... 143
Liszaj strzygący ... 143
Włośnica ... 143
Toksoplazmoza ... 144
Kleszczowe zapalenie mózgu ... 144
Choroba z Limę (borelioza) ... 145
Urazy odzwierzęce i wypadki ... 147

Rozdział X. Znaczenie poubojowego badania zwierząt ... 148

Rozdział XI. Wybrane zagadnienia z dietetyki weterynaryjnej i żywienia zwierząt chorych ... 150

Rozdział XII. Apteczka i sprzęt weterynaryjny ... 153
1. Materiały opatrunkowe ... 153
2. Środki lecznicze i ich zastosowanie ... 154
Leki do stosowania wewnętrznego ... 154
Leki do stosowania zewnętrznego ... 154
Sposoby zadawania leków zwierzętom ... 155
3. Narzędzia i sprzęt weterynaryjny ... 157

Rozdział XIII. Służba weterynaryjna ... 159
1. Cele i zadania służby weterynaryjnej ... 159
2. Organizacja służby weterynaryjnej ... 160

Wykaz piśmiennictwa ... 161

Załącznik I Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt ... 163

Załącznik II Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (tekst ujednolicony w wersji obowiązującej od 13.11.2002 r. opracowany w Głównym Inspektoracie Weterynarii) ... 172

Kategorie: Podręczniki akademickie, Weterynaria, Hodowla zwierząt, zootechnika,